“به”

“به” گیاهی قدیمی است که در طب سنتی به عنوان یکی از انواع گیاهان قابض شناخته می شود. ساقه های درخت به که تقریبا درختی کوچک است، رنگی مایل به کبودی دارد. این گیاه برگ هایی ساده با کناره هایی ناهموار دارد که گل های آن معمولا سفید رنگ یا سفید مایل به صورتی است.

میوه درخت “به” کروی و پوشیده شده از تار و کرک است. این میوه کروی شکل است و در صورت رسیده بودن رنگی کاملا زرد دارد. درون میوه های درخت به، دانه هایی بسیار لعابدار قرار گرفته که می توان گفت در هر خانه 12 دانه به است.

نارس بودن میوه “به” باعث گس شدن طعم آن و همینطور قابض شدن گیاه می شود. روی دانه های به از لعابی با جنس موسیلاژ تشکیل شده که به طور تقریبی حدود 22 درصد از وزن دانه را تشکیل می دهد.

سایر ترکیبات دانه به شامل آمیگدالین، روغن، پروتئین می باشد. استفاده از دانه های به در صنایعی مانند داروسازی به واسطه لعاب دانه های به به وفور مشاهده می شود. ترکیب دانه های این گیاه در آب باعث ایجاد “کلوئیدی” می شود که همین امر استفاده از این ترکیب در داروسازی را به یک اولویت تبدیل کرده است.

مصرف “به” به صورت خام یا به شکل خیسانده شدن در آب امکانپذیر است. از برگ، میوه و دانه درخت به جهت مصارف مختلف استفاده می شود. پرورش درخت این میوه در اروپا، مدیترانه، افریقای شمالی و آسیا مرسوم است.

استفاده از “به” با توجه به بوی مطبوع و آرامش بخش آن در فصول سرد سال عموما رایج است. این میوه از ترکیبات شیمیایی تشکیل شده که از مهم ترین آن ها می توان به اسید مالیک، پکتین و اتر (قوی) اشاره کرد.

آمیگدالین، امولسین و پروتئین های مختلف از جمله ترکیبات اصلی تشکیل دهنده مغز این دانه گیاهی هستند. چیزی در حدود 5 تا 10 درصد از ترکیبات معز دانه به، ماده روغنی است که پس از استخراج زرد رنگ، دارای طعم و بویی مطبوع است.

از روغن دانه به در مصارف مختلفی استفاده می شود که از جمله آن ها باید به تولید صابون (صابون سازی) و همینطور صنایع تغذیه اشاره کرد. بوی روغن دانه به، شباهت بسیار زیادی به بوی روغن بادام دارد.

لعاب موجود در پوشش خارجی دانه میوه به، که موسیلاژ نام دارد، در آهار پارچه ها و همینطور صنایع آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد. غلظت این لعاب تا حدی است که می توان با استفاده از 4 گرم دانه “به” شاهد ترکیبی مشابه با سفیده تخم مرغ بود.

تولید انواع کمپوت، ژله و شربت برای استفاده ساده تر از “به” بسیار رایج و مرسوم است. هم چنین مصرف این میوه به صورت کاملا خام با توجه به فواید متنوع آن عموما در دستور کار بسیاری از طرفداران گیاهان مقوی قرار دارد.

تقویت معده و همینطور درمان اسهال ساده یا اسهال دیسانتری با مصرف “به” امکانپذیر است. از طرفی دیگر با مصرف منظم این گیاه می توان شاهد تاثیرات مثبتی در درمان ورم روده، اخلاط خونی و همینطور ترشحات مهبلی بود.

این میوه می تواند ضمن حفظ سلامت و تقویت دستگاه گوارش برای انجام عمل هضم غذاها، باعث جلوگیری از آسیب دیدگی این بخش از بدن گردد. در صورت بروز مشکلاتی هم چون اسهال دیسانتری می توان با افزودن کمی دانه به به جوشانده این میوه، شاهد اثر نرم کنندگی (به واسطه وجود موسیلاژ) بود.

از رایج ترین مزایای مصرف دانه به می توان به درمان و رفع التهاب در ناحیه مخاط و همینطور سرفه های خشک یا خلط دار اشاره کرد. از دانه به با توجه به وجود ترکیب موسیلاژ در آن، برای درمان سوختگی ها، سرمازدگی ها، و ترک های پوستی استفاده می شود.

دانه این میوه همینطور می تواند در صورت استعمال در بخش های حساسی مانند نوک پستان و لب تاثیرات مثبتی را به همراه داشته باشد. به همین علت استعمال داخلی و استعمال خارجی دانه به با توجه به ویژگی های منحصر به فرد این ترکیب، بلامانع است.

ترکیب یک مشت “به” خیسانده شدن در نیم لیتر آب گرم به منظور درمان سرمازدگی، شکاف و ترک های پوستی و همینطور تحرکات جلدی بسیار موثر است. البته باید به این نکته مهم توجه کرد که ترکیب پوست دانه به برای مصارف داخلی به صورت جدا شده از مغز زیان بار بوده و باید از این نوع مصرف خودداری کرد.

علاوه بر دانه و میوه درخت “به” از برگ این درخت به عنوان مسکن استفاده می شود. وجود مقدار کمی گلوکزید مولد اسیدسیانیدریک در برگ این درخت که معمولا به شکل دم کرده مورد استفاده قرار می گیرد، باعث تسکین درد می شود.

در صورت افزودن مقدار مشخصی عسل و نارنج معطر به ترکیب فوق، می توان شاهد تاثیر ویژه ای در درمان بی خوابی ها و مشکلاتی نظیر سیاه سرفه بود. جوشاندن برگ این درخت هم چنین می تواند گزینه ای موثر در التیام زخم های شدید و همینطور حفظ رطوبت چشم به شمار آید.

تاثیرات مفید مصرف “به” در سلامت و نشاط پوست جزء مهم ترین پارامترهایی است که امروزه در طب سنتی به شکلی ویژه می توان شاهد آن بود. جلوگیری از ایجاد چین و چروک روی پوست و یا درمان چین و چروک های پوستی، بخشی از فواید مهم به به شمار می رود.

جوشانده به در ترکیب با آب بهار نارنج تاثیری خواب آور داشته و می توان از آن در صورت وجود بیماری برای کودکان استفاده کرد. از جمله مصارف مهمی که از به با توجه به دارا بودن ترکیبی مانند موسیلاژ می توان شاهد بود، باید به “معلق نگه داشتن مواد در محلول ها و پایداری آن ها” اشاره کرد.