اسطوخودوس

اسطوخودوس که در زبان عربی با نام “خزامی” شناخته می شود، گیاهی دائمی است. این گیاه دارای برگ هایی نازک و باریک است. گل های این گیاه که آبی مایل به بنفش هستند، در انتهای ساقه قرار می گیرند. در صورتی که برگ های اسطوخودوس در بین دست لِه شوند، می توان شاهد بویی نافذ و کاملا مشهود بود.

از قسمت ها و اندام های هوایی گیاه استفاده می شود که از مهم ترین آن می توان به گل و برگ آن اشاره کرد. در بسیاری از نقاط جهان می توان شاهد رویش طبیعی اسطوخودوس بود و از آن با عنوان گیاهی خودرو یاد کرد.

مصرف بسیار زیاد اسطوخودوس در صنایع بهداشتی و آرایشی موجب شده تا سطح وسیعی از مناطق در جهان، زیر کشت این گیاه قرار گیرد. در ایران نیز وضعیت همینطور بوده و در بسیاری از نقاط می توان شاهد کشت خودرو اسطوخودوس بود.

سطح کشت اسطوخودوس در ایران، به واسطه مصارف بسیار زیاد در سال های اخیر حتی شامل پارک ها و بسیاری از مناطق و فضای سبز نیز می شود. از این گیاه به عنوان یک محصول عالی ضد نفخ، تقویت کننده سیستم عمومی بدن و همینطور ضد اسپاسم یاد می شود.

از این گیاه برای درمان بسیاری از مشکلات از جمله مشکلات میگرن استفاده می شود. همچنین اسطوخودوس را می توان بهترین گزینه برای درمان جوش یا آکنه صورت و بدن نیز معرفی کرد.

اسطوخودوس یک انتخاب ایده آل برای افزایش صفرا و جریان دهی آن در روده است، اما نمی توان گفت که اصلی ترین استفاده اسطوخودوس، درمان مشکلات صفراوی است. استفاده از این گیاه در برخی از کشور ها از جمله اسپانیا، صرفا به منظور درمان برخی بیماری ها از جمله دیابت صورت می گیرد.

بعلاوه از این گیاه در تولید انواع داروهای ضد دیابت نیز استفاده می شود. بعلاوه اسطوخودوس بهترین گزینه برای درمان مشکلات مفصلی است و برای معالجه و بهبود مشکلات سرماخوردگی نیز می توان از بخور گل های این گیاه استفاده کرد.

در صورتی که بر اساس نظر پزشک یا وجود برخی مشکلات، نیاز به جریان دهی قاعدگی یا افزایش خون احساس شود، مصرف چای اسطوخودوس می تواند گزینه ای منطقی به نظر برسد. برای درمان دردهای عصبی از اسطوخودوس به صورت دم کرده، روغن یا جوشانده استفاده می شود.

مصرف اسطوخودوس به صورت موضعی یا خوراکی امکانپذیر است. برای تولید برخی از محصولات بهداشتی از جمله صابون می توان از روغن اسطوخودوس استفاده کرد و این موضوع عموما به منظور ارزان قیمت بودن این روغن اتفاق می افتد.

اما باید به این امر مهم توجه کرد که گاها روغن های مورد استفاده در این محصولات، اصل نیستند! تولید انواع رایحه های دارویی با استفاده از اسطوخودوس نیز به سادگی امکانپذیر است.

از روغن اسطوخودوس می توان در طبخ انواع غذا به میزان بسیار کم نیز استفاده کرد. در تولید انواع محصولات دیگر نیز می توان شاهد وجود مقادیر متفاوتی از گیاه اسطوخودوس به صورت های مختلف بود.

بخش عمده ای از گیاه اسطوخودوس در مناطق مدیترانه ای می روید، اما باید به این نکته مهم اشاره کرد که این گیاه با توجه به مناطق و سطح زیر کشت، می تواند دارای عناصر و فرآورده های متفاوتی باشد.

از اسطوخودوس می توان برای دردها و مشکلات بسیاری استفاده کرد که رفع بی خوابی از جمله مهم ترین این موارد به شمار می رود. این گیاه همچنین یکی از بهترین گیاهان به منظور درمان اضطراب است. اسطوخودوس همچنین صفرا آور نیز هست.

برای درمان و شستشو برخی زخم ها می توان از دم کرده اسطوخودوس استفاده کرد. اسطوخودوس نقش بسیار مهمی در تولید انواع داورهای آرامبخش دارد. همچنین در تولید انواع محلول های تقویت کننده نیز از این گیاه استفاده می شود.

برای نگهداری اسطوخودوس باید عصاری این گیاه را در جایی به دور از نو و هوا قرار داد. همچنین نگهداری از عصاره اسطوخودوس در شیشه های رنگی الزامی است. در برخی از موارد مشاهده شده که برخورد اسطوخودوس با سطح پوست امکان ایجاد التهاب یا مشکلات پوستی همچون درماتیت پوستی را ایجاد کند.

استفاده بیش از حد از اسطوخودوس به واسطه وجود برخی عصاره های آرامبخش می تواند مضر باشد. اسطوخودوس در برخی از موارد می تواند تاثیرات بسیار ویژه و مثبتی در بدن داشته باشد.

به طور کلی می توان گفت که اسطوخودوس گیاهی سرشار از اثرات ضددرد، ضدآلزایمر، ضدآریتمی، ضدمیکروب، ضد تشنج، ضدالتهاب، ضد روماتیسم، ضد آلرژی و ضد اضطراب است. اسطوخودوس از جمله گیاهانی است که در خانواده نعناع قرار می گیرد.

به همین واسطه این گیاه را باید در خانواده گیاهان معطر قرار داد. بخشی از آثار مصرف اسطوخودوس، شامل آرامبخش و برطرف کنندگی دردهای معده می شود. در برخی از موارد به اشتباه اسطوخودوس را با نام گیاه دیگری به فروش می رسانند و این در حالی است که گیاه مشابه در ایران نمی روید.

در آخرین زمان گلدهی، جمع آوری گل ها انجام می شود. سرشاخه هایی که گلدار هستند در دسته جاتی کوچک و در کاغذ قرار داده می شوند تا گل های خشک شده داخل پاکت بریزند. مصرف اسطوخودوس برای درمان مشکلات و ناراحتی هایی از جمله افسردگی و سردرد تا دو بار در روز مجاز است.

همچنین برای برطرف کردن برخی از ناراحتی های پوستی از جمله اگزما می توان چند قطره از اسانس اسطوخودوس را با کرم هایی از جمله کرم بابونه ترکیب کرد. مصرف ترکیب به دست آمده به صورت موضعی نقش مهمی در التیام زخم ها خواهد داشت.

برای استفاده از یک روغن کاملا طبیعی و مفید در قسمت قفسه سینه می توان یک میلی لیتر اسانس اسطوخودوس یا 5 قطره اسانس بابونه و همینطور 10 میلی لیتر از روغن بادام یا زیتون را ترکیب کرد.

از این ترکیب می توان برای التیام آسم یا برونشیت استفاده کرد. مالیدن روغن به دست آمده در قسمت قفسه سینه می تواند نقش بسیار مهمی در التیام دردها داشته باشد.

برای ماساژ نواحی مختلفی از بدن از جمله ماساژ دست و پا، می توان یک میلی لیتر از اسانس اسطوخودوس را در 25 میلی لیتر از روغن بادام یا زیتون حل کرده و سپس روی قسمت های مورد نظر مالش داد. همچنین برای جلوگیری از احتمال آفتاب سوختگی نیز می توان از این ترکیب استفاده کرد.

کمیت و کیفیت اسانس اسطوخودوس در ایران در مقایسه با سایر کشورهای تولید کننده این گیاه بسیار بیشتر است. بر اساس تحقیقات انجام شده مقدار اسانس به دست آمده از اسطوخودوس در ماه اردیبهشت، حدود 8/1 درصد بوده است.