نام فارسی: زرشک

نام عمومی: Barberry

نام انگلیسی: Barberry

نام علمی: Berberis vulgaris

نام عربی: انبر باریس

نام فرانسوی: Vinettir

خانواده: زرشک (Berbridaceae)

کلیات گیاه شناسی:

درختچه ای است دارای ساقه ای خاردار که ارتفاع آن تا حدود3 متر نیز می رسد. چوب این درخت قهو ه ای، قرمز و یا زرد رنگ می باشد. برگهای آن بیضی شکل با دندانه های اره ای و گلهای آن خوشه ای و زرد رنگ است.

شاخه های زرشک تیغ زیادی دارد. میوه زرشک قرمز رنگ، گوشتی بیضوی شکل و دارای طعمی ترش می باشد.

قسمت های مورد استفاده این گیاه ریشه، پوست ریشه و ساقه، برگ گل و میوه آن می باشد.

ترکیبات شیمیایی:

در تمام قسمت های این گیاه آلکالوئیدهای بربرین Berberine ، اکسیاکانتین Oxyaconthine ، بربامین Berbamine وجود دارد. مقدار آلکالوئید در پوست ریشه زرشک بیشتر از قسمت های دیگر این گیاه است .

میوه زرشک دارای حدود 4% مواد قندی، 65 اسید مالیک و اسید تارتاریک و مقدایر صمغ می باشد .

زرشک گونه های مختلف درد که مهم تر از همه آنها دو نوع است که یکی بنام زرشک بی هسته و دیگری زرشک با هسته (دارای دو هسته) میباشد .

خواص داروئی:

خواص طبی زرشک

زرشک از نظر طب قدیم ایران سرد و خشک است میوه زرشک خواص زیر را درد:

1)قابض است

2)تقویت کننده قلب و کبد است

3)بواسیر خونی را درمان می کند

4)خونریزی را برطرف می کند

5)برای برطرف کردن بیماریهای کبدی مفید است

6)صفرا بر است

7)دم کرده زرشک را برای برطرف کردن ناراحتی های دهان غرغره کنید .

خواص ریشه و پوست ساقه

1)صفرا بر و مسهل است

2)کبد را پاک و تقویت می کند

3)اعمال دستگاه گوارش را منظم می کند

4)سوء هاضمه را از بین می برد

5)بی اشتهایی را برطرف می کند

6)برای رفع یبوست مفید است

7)در درمان یرقان و زردی موثر است

8)نقرس و رماتیسم را برطرف می کند

9)خانم هایی که بین دو عادت ماهیانه خونریزی دارند باید برای برطرف کردن آن از ریشه و ساقه زرشک استفاده کنند .

10)آنهایی که مبتلا به ورم طحال هستند می توانند برای معالجه از این گیاه کمک بگیرند .

11)واریس را درمان می کند .

12)برای معالجه بواسیر نافع است .

13)برای برطرف کردن سوزش ادرار مفید است .

14)فشار خون را پائین می آورد.

15)برای شست وشوی چشم می توانید از جوشانده ریشه و ساقه و زرشک استفاده کنید .

خواص برگ زرشک

1-آب آوردگی بدن را برطرف می کند .

2-اسهال های مزمن را درمان می کند .

3-برگ زرشک دارای مقدار زیادی ویتامین C می باشد بنابراین در درمان بیماری اسکوربوت اثر مفید دارد .

4-جویدن برگ زرشک باعث محک شدن لثه و دندان می شود .

5-درموقع آنژین و گلو درد، دم کرده برگ زرشک را غرغره کنید .

طرز استفاده:

جوشانده زرشک : مقدار 20-10 گرم پوست ریشه یا ساقه و یا میوه زرشک را در یک لیتر آب ریخته و آن را بجوش بیاورید سپس آن را از روی اجاق برداشته بگذارید برای مدت 10 دقیقه بماند. این جوشانده را  صاف کرده و با شکر یا عسل شیرین کنید . مقدار مصرف روزانه آن سه فنجان در فاصله بین غذاهاست .

تنطور زرشک : این تنطور را می توانید از فروشگاه های گیاهان دارویی و یا برخی از داروخانه ها خریداری کنید . مقدار مصرف آن 20-10 قطره سه بار در روز می باشد .

دم کرده زرشک: مقدار 40 گرم زرشک را در یک لیتر آب جوش ریخته و بگذارید مدت 10 دقیقه بماند سپس آن را با شکر یا عسل مخلوط کنید. مقدار مصرف آن سه فنجان در روز و در فاصله بین غذاهاست .

مضرات :

مصرف مقدر زیاد زرشک و یا ساقه و برگ آن برای زنان حامله مناسب نیست زیرا رحم را تحریک می کند و ممکن است باعث سقط جنین شود.